Fontaunas per genealogia

Genealogia Vischnaunca Tujetsch
Las fontaunas principalas per la genealogia ein ils cudischs dalla Pleiv da Tujetsch. Els entscheivan cugl onn 1664. Deplorablamein dat ei onns, nua che las impurtaziuns mauncan – oravontut il cudisch da lètgs ha grondas largias. Cun igl onn 1875 surpren il stadi la controlla dils habitonts ed igl uffeci civil ei responsbels per tuttas impurtaziuns. Ils registers dil civil sesanflan actualmein a Trun en canzlia communala.

Cudisch da battens 1664 – 1838	Impurtaziun sut il datum dils 4-7-1664

Ils cheu sut numai cudischs ein indispensabels per la genealogia da famiglia. Els sesanflan egl archiv dalla pleiv, ch’ei integraus egl archiv da vischnaunca!

Ils geniturs Gion Antoni (1849-1912) e Rosa Martina Monn-Monn (1855-1920) da Surrein/Tujetsch cun nov dils 14 affons survivents, numnai Tiuters.
Da seniester a dretg: davostier: Gion Antoni (1886-1955), Onna Maria (1889-1963), Rosa Martina (1891-1972), Barla (1885-1955), Maria Margreta (1881-1955); enamiez: Flurin (1896-1988)
davontier: Genoveva (1894-1954), Luis (1898- ), mumma Rosa Martina Monn-Monn (1855-1920), Florentin (1902-1997), bab Gion Antoni Monn (1849-1912)

Ils Tiuters habitavan la casa vi Surrein/Tujetsch egl uclaun da Foppas, la part sura da Surrein. La mesa casa cun la part enviers Nalps s’udeva a Gion Antoni Monn (1849–1912) e sia dunna Rosa Martina Monn (1855–1920). Dils Tuatschins ein els vegni numnai ils Tiuters, els, e ses affons.
Danunder quei plitost fasierli num ni surnum? Carteivel entras in sbagl da tschintschar derasaus en famiglia, auter eis el buca da declarar.
Schotg affons ha la Rosa Martina parturiu a Surrein ed in schizun el mises da Pardatsch en Val Nalps. Quater affons ein morts da baret ni sco affonets, dus buobs e las duas schumellinas. Il vegl ei naschius anno 1876 ed il benjamin igl onn 1902. Cun 21 onn ha la Rosa Martina parturiu igl emprem e cun 47 onns il davos affon. Ins po cumprender las stretgas relaziuns da viver en quella famiglia cun quella roschada d’affons en quella pintga casa ed in pign menaschi puril. Ton eis ei da capir ch’ils affons han mintgin giu in special destin da lur veta e buca tuts han anflau in avegnir ella patria. Aschia ein sis affons emigrai ell’America:

In ei emigraus en Frontscha ed in en Tiaratudestga. In auter ei secasaus giu la Bassa. Duas dalla feglias han bandunau la val e duas ein maridadas en Tujetsch. In sulet fegl ei restaus en Tujetsch, il Gion Antoni ch’ha giu dus fegls. (Mira „Emigraziun tuatschina“ da Tarcisi Hendry, pag. 781)